Tarımda plastik kullanımı, verimliliği artırmak, maliyetleri düşürmek ve su kaynaklarını verimli kullanmak amacıyla yaygındır. Ancak bu uygulamalar, mikroplastik kirliliğine yol açarak toprak ve su ekosistemlerini olumsuz etkileme potansiyeline sahiptir.
Tarımda Plastik Kullanım Alanları
Plastik Malçlama
Toprağın nemini korumak, yabancı otları önlemek ve ürün verimini artırmak için tarlaların yüzeyi plastik örtülerle kaplanır. Bu örtüler zamanla parçalanarak mikroplastiklere dönüşebilir.
Sulama Sistemleri (Plastik Borular, Damlama Sulama)
Damla sulama sistemlerinde kullanılan plastik borular, su israfını önler ve suyun doğrudan bitki köklerine ulaşmasını sağlar. Bu sistem, kurak bölgelerde suyun verimli kullanılmasına yardımcı olur. Plastik borular ve damlama sistemleri, sulama verimliliğini artırır ancak zamanla aşınarak mikroplastik salınımına neden olabilir.
Seracılık
Seracılıkta kullanılan plastik kaplamalar, bitkilerin büyümesini destekleyen bir mikro iklim yaratır. Sera plastikleri, UV ışınlarını filtreleyerek bitkileri zararlı ışınlardan korur ve büyüme mevsimini uzatır. Plastik örtüler, seraların üstünü kaplamak için kullanılır. Zamanla bu plastikler UV ışınlarıyla bozulur ve parçalanır.
Tohum ve Gübre Kaplamaları
Bazı tohumlar ve gübreler plastik bazlı kaplamalarla işlenir. Fide yetiştirmek için kullanılan plastik kaplar, hızlı büyüme ve kolay taşıma sağlar. Bu kaplamalar tarla koşullarında ayrışarak toprağa mikroplastik bırakır.
Ambalajlama ve Nakliye
Plastik poşetler ve konteynerler, tarımsal ürünlerin toplanmasında, depolanmasında ve taşınmasında kullanılır
Mikroplastik Kirliliğine Yol Açan Faktörler
Tarımda kullanılan plastikler zamanla bozulur, parçalanır ve mikroplastik haline gelir. Bu durum, toprak ve su ekosistemlerinde birikerek çevresel sorunlara yol açar.
Plastik kirliliği, faydalı mikroorganizmaların faaliyetlerini engellerken toprak sağlığını bozabilir. Mikroplastikler, toprağın hava ve su geçirgenliğini olumsuz etkileyebilir. Bu da bitki köklerinin su ve besin almasını zorlaştırarak verimliliği düşürebilir.
Tarım arazilerinde bulunan mikroplastikler, yağmur suları ve sulama ile yer altı sularına ve nehirlere taşınır. Bu durum, içme suyu kaynaklarını kirletebilir ve su ekosistemlerinde plastik birikimine yol açar. Aynı zamanda topraktaki mikroplastikler, tarımsal ürünler tarafından emilebilir ve gıda zincirine dahil olabilir.
Alışkanlıklar ve Değişim Yöntemleri
Mevcut Alışkanlıklar
- Plastiğin Tekrar Kullanılması: Plastik malç örtüleri genellikle bir sezondan fazla kullanılmaz ve bertaraf edilir.
- Atık Yönetimi Zayıflığı: Kullanılmış plastik malzemeler genellikle toprakta bırakılır veya yakılır, bu da çevresel kirliliği artırır.
- Plastik Bazlı Gübre ve Tohum Kaplamaları: Kolaylık ve verim için tercih edilir.
Değişim ve Sürdürülebilir Alternatifler
- Biyobozunur Malzemeler: Biyobozunur malç örtüleri ve seracılık plastikleri kullanılabilir. Bunlar toprağa karışarak mikroplastik bırakmadan çözünür.
- Organik Malçlama: Plastik yerine saman, kompost, yaprak gibi organik malçlar kullanılarak toprak verimliliği artırılabilir.
- Geri Dönüşüm ve Toplama Sistemleri: Tarımda kullanılan plastiklerin toplanarak geri dönüştürülmesi teşvik edilmelidir.
- Damla Sulamada Alternatif Malzemeler: Plastik yerine biyobozunur veya metal borular kullanılabilir.
- Eğitim ve Farkındalık: Çiftçilere mikroplastik kirliliğinin zararları ve sürdürülebilir alternatifler hakkında eğitim verilmelidir.
Tarımda plastik kullanımı tamamen ortadan kaldırılamasa da, sürdürülebilir yöntemlerin benimsenmesi mikroplastik kirliliğini önemli ölçüde azaltabilir.