Hikayemiz Nasıl Başladı?
Suyun altında görünmez bir iz vardı. Sularımızdaki görünmez yükün izini sürmek için yola çıktık. Mikroplastik üzerine yapılan araştırmaları görünür kılmak ve kalıcı çözümün parçası olmak için harekete geçtik.
Manifesto
İklim değişikliği, dünyamızdaki doğal kaynakların, özellikle de suların denge ve döngüsünü geri dönülmesi zor şekilde bozuyor.
Artan sıcaklıklar, uzun süren kuraklıklar ve ani hava değişimlerinin yanı sıra; tek kullanımlık plastiklerin kontrolsüz biçimde artması, kullan-at kültürü ve geri dönüşüm oranlarının yetersiz kalması, bu tahribatın başka bir boyutunu oluşturuyor.
Mevcut durumda, nehirlerden göllere, akarsulardan denizlere su kaynaklarımız, gözle görünmeyen ama etkisi hızla büyüyen bir tehlikeyle karşı karşıya: Mikroplastikler.
Bu mikroskobik plastik parçaları, sadece su altı yaşamını değil, gezegenimizdeki tüm canlıları tehdit ediyor.
Biz, bu hayati soruna gerçek bir çözüm üretebilmek için önce kirliliğin boyutunu şeffaflıkla ortaya koymak gerektiğine inanıyoruz.
Bu anlayışla, bilimsel yöntemleri ve akademik iş birliklerini temel alarak veriye dayalı analizler yapıyor; sularımızın mikroplastik haritasını çıkarıyoruz.
DenizBank, TÜBİTAK MAM ve IDEMA olarak; sorunu görünür kılmak, toplum genelinde farkındalık oluşturmak ve kalıcı çözümler üretmek için kararlı bir adım atıyoruz!
Proje Süreci
Kasım 2024
Literatür Taraması
Türkiye sularına ilişkin yapılan akademik çalışmalardan biyota, çevre ve atıksu arıtma tesislerine yönelik veri seti ve literatür taraması oluşturduk.
Kasım 2024
Saha Çalışmaları & Kuru Dönem Örneklem Toplanması
Antalya’nın Aksu Nehrinde Kuru Dönem Mikroplastik örnekleri topladık.
Şubat 2025
Meta Analiz Raporu
Literatür taraması sonuçlarına ilişkin Meta Analiz Raporu hazırladık.
Mayıs 2025
Web Sitesi & Harita Lansmanı
Mikroplastik Haritası web sitesini yayına aldık.
Mayıs 2025
Paydaş Görüşmeleri
Sosyal Etki Analizi için kamu kurumları ve özel sektörle görüşmeler gerçekleştirdik.
Mayıs 2025
Saha Çalışmaları & Islak Dönem Örneklem Toplanması
Antalya’nın Aksu Nehrinde Islak Dönem Mikroplastik örnekleri toplayacağız.
Temmuz 2025
Belgesel Lansmanı
Proje süreçlerine ilişkin hazırlanan belgeseli yayına alacağız.
Proje Sahibi
Doğaya ve sürdürülebilirliğe olan bağlılığıyla bu projeye liderlik eden DenizBank, su kaynaklarının korunması ve plastik kirliliğinin azaltılması için finansal ve kurumsal destek sağlamaktadır.
Proje Partnerleri
Türkiye’nin öncü bilimsel araştırma kurumu olan TÜBİTAK MAM, saha çalışmaları ve mikroplastik analizleriyle projeye bilimsel temel kazandırmaktadır.
Sürdürülebilir kalkınma ve sosyal etki konularında uzman olan IDEMA, projenin stratejik planlaması, koordinasyonu ve iletişim çalışmalarına danışman ve uygulayıcı olarak katkı sağlamaktadır.
Mikroplastik Haritası: Sularımızın Gizli Yükü Projesi Hakkında:
Mikroplastik Haritası: Sularımızın Gizli Yükü Projesi, Türkiye’nin su kaynaklarındaki mikroplastik kirliliğini görünür kılmak, çözüm üretilmesini desteklemek ve kamuoyunda farkındalık yaratmak için hayata geçirildi. DenizBank’ın çevreye duyarlılığını yansıtan bu çalışma, bilimsel veriler ve yerel iş birlikleriyle doğal kaynaklarımızı korumayı amaçlıyor.
Artan plastik tüketimiyle birlikte mikroplastikler, çevre ve insan sağlığı açısından ciddi bir tehdit haline geldi. Türkiye’nin de su fakiri ülkeler arasında yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda sınırlı miktarda bulunan kaynaklarımız oldukça değerlidir. Bu nedenle proje, sınırlı kaynakların korunmasına yönelik adım atma arzusuyla ortaya çıktı.
Proje Adımları:
Meta-Analiz Çalışması: Proje kapsamında, Türkiye’nin mikroplastik kirliliği üzerine yapılmış akademik araştırmalar literatür araştırması yapılarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu kapsamda, Türkiye’nin önde gelen hakemli dergilerinde yayınlanan toplamda 180 akademik yayın taranmış, bu çalışmalar arasından yöntemsel tutarlılık ve veri kalitesi açısından uygun bulunan 55 çalışma meta-analiz için seçilmiştir. Bu çalışmalar, örneklem alım tarihleri, mikroplastik yoğunlukları, polimer türleri ve kirlilik kaynakları gibi temel parametreler açısından analiz edilmiştir. Meta analiz, Türkiye’deki mikroplastik kirliliğiyle ilgili mevcut bilgi boşluklarını belirlemeye yardımcı olurken, eksik verilerin olduğu bölgeler için yeni araştırma alanları önererek kirliliğin kaynakları ve risklerini anlamak adına bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. Ayrıca, bilimsel literatürün çıktılarıyla politika önerileri geliştirilmesine katkı sağlayarak, sürdürülebilir çözümler için sağlam bir bilgi tabanı oluşturulmasını sağlamaktadır. Toplanan veriler, mikroplastik kirliliğinin Türkiye genelindeki coğrafi ve sektörel dağılımını ortaya koymayı hedefleyen bir haritalama çalışması ile görselleştirilmiştir. Harita, hem araştırmacılar hem de karar alıcılar için önemli bir veri kaynağı olarak tasarlanmıştır.
Saha Çalışması: Projenin saha çalışmaları, Antalya’nın Aksu Nehri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Aksu Nehri, Türkiye’nin önemli tarım ve turizm bölgelerinden biri olan Antalya’da yer almakta olup, bu iki sektörün su kaynakları üzerindeki etkilerini yansıtması açısından özel bir öneme sahiptir. Tarımsal sulama faaliyetleri ve yoğun turizm hareketliliği nedeniyle Aksu, mikroplastik kirliliğinin kaynağını ve yayılımını analiz etmek için ideal bir araştırma sahasıdır. Böylece, nehir hem yerel hem de ulusal ölçekte anlamlı bir çalışma alanı haline gelmiştir. Saha çalışmaları 2024 yılında 18-22 Kasım (kuru dönem) ve 2025 yılında 12-14 Mayıs (ıslak dönem) tarihlerinde olmak üzere 2 kez gerçekleştirilmiştir. Alınan mikroplastik örnekleri laboratuvar analizlerinde detaylı bir şekilde incelenmiştir. Mikroplastik türleri ve hangi sektörde daha sık rastlandıklarına dair analizlerle raporlanmıştır.
Veri Görselleştirme: Elde edilen mikroplastik kirliliği verileri, GIS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) kullanılarak görselleştirilecektir. Projede, 180 akademik yayın ve Aksu Nehri saha verileri birleştirilerek mikroplastiklerin yıllara, bölgelere ve sektörlere göre nasıl değiştiği interaktif haritalar ile gösterilecektir. Haritada Türkiye’nin farklı bölgelerinde mikroplastik kirliliğinin yoğunluğu ve türleri coğrafi olarak gösterilecektir. Tarım, turizm, sanayi gibi sektörlerin mikroplastik kirliliğine etkisi harita üzerinde sektörel analizlerle görselleştirilecektir. İnteraktif harita, kullanıcıların belirli bir bölge veya yıl bazında mikroplastik kirliliği hakkında bilgi edinmelerine olanak tanıyacaktır.
Sosyal Etki Değerlendirmesi: SROI (Sosyal Getiri Yatırımı) yöntemi, projelerin toplumsal etkilerini ölçmek için kullanılır. Bu proje kapsamında, Aksu Nehri’nde yapılan saha çalışmasının, mikroplastik kirliliğinin azaltılması ve çevresel farkındalığın artırılması gibi toplumsal faydalarını ölçmek amacıyla SROI analizi yapılacaktır. Bu analiz, projenin yaratacağı sosyal ve çevresel etkiyi, finansal verilerle ilişkilendirerek, sürdürülebilirliği açısından ne kadar değer ürettiğini gösterecektir. Bu çalışma, özellikle tarım ve turizm sektörlerinin mikroplastik kirliliği üzerindeki etkilerini değerlendirerek, bu sektörlere bağlı plastik atıklarının sosyal yaşam, işlevsellik ve alışkanlıklar üzerindeki etkilerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Saha çalışması sırasında, plastik atıklarının bölgedeki yaşam kalitesi, halk sağlığı ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkileri incelenecek, ayrıca toplumun plastik tüketimi ve atık yönetimi konusunda bilinç düzeyine dair veriler toplanacaktır.
Proje kapsamında toplamda 10 adet kurum ve kuruluşla görüşmeler gerçekleştirilecektir. Bu kurumlar arasında Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Antalya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Antalya TSO, Tarım Kredi Kooperatifleri Antalya Bölge Birliği, Ziraat Odaları Birliği, Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği, Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Antalya Turizm Tedarikçileri Derneği gibi sektörel ve yerel yönetim kuruluşları yer almaktadır.
Katkı Sağladığımız Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
SKA 6 Temiz Su ve Sanitasyon:
Proje, Türkiye’deki su kaynaklarındaki mikroplastik kirliliğini analiz edip haritalayarak bu alandaki bilgi birikimini zenginleştiriyor. Oluşturulan platform, bu konuda yapılacak yeni araştırmalar için yaşayan bir kaynak sunarken, politika geliştirme süreçlerine de katkı sağlıyor.
SKA 12 Sorumlu Üretim ve Tüketim:
Proje, mikroplastiklerin oluşumuna neden olan faktörleri analiz ederek, özellikle plastik tüketimini azaltmaya yönelik sorumlu üretim ve tüketim alışkanlıklarını teşvik ediyor. Aynı zamanda atık yönetimi ve geri dönüşümün önemine dikkat çekiyor.
SKA 13 İklim Eylemi:
Mikroplastik kirliliği, tatlı su ve deniz ekosistemleri için ciddi bir tehdit. Bu proje, bu tehdide karşı toplumsal farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Suyun ve sucul yaşamın korunması, biyolojik çeşitliliğin sürmesi ve ekosistemlerin sağlıklı kalabilmesi için mikroplastik etkilerini azaltmak büyük önem taşıyor.
SKA 14 Sudaki Yaşam:
Su altı yaşamı mikroplastik tehdidiyle karşı karşıya. Bu proje, hem tatlı su hem deniz ekosistemlerinin sürdürülebilirliği için bu görünmez kirliliğe dikkat çekiyor ve çözüm arayışlarını destekliyor.
SKA 17 Amaçlar İçin Ortaklıklar:
Proje, akademik kurumlar (TÜBİTAK MAM) ve özel sektör (DenizBank ve IDEMA) iş birliği ile yürütülüyor. Çok taraflı ortaklıklar, mikroplastik kirliliği gibi karmaşık bir sorunun çözümünde etkili bir yaklaşım sunuyor.
DenizBank Hakkında
DenizBank, kuruluşundan bu yana müşteri odaklı hizmet anlayışıyla bireysel, KOBİ, tarım, kurumsal ve ticari bankacılık alanlarında geniş bir ürün yelpazesi sunmaktadır. Teknolojik yeniliklere verdiği önemle dijital bankacılık hizmetlerini sürekli geliştirmekte ve müşterilerine en iyi bankacılık deneyimini sağlamayı hedeflemektedir. Sürdürülebilirlik, DenizBank’ın temel değerlerinden biridir. Çevresel, sosyal ve yönetişim alanlarında sorumluluklarının bilincinde olan Banka, sürdürülebilir finansman modelleri geliştirerek topluma ve çevreye katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Sürdürülebilirliğe dair yaklaşımı ile DenizBank, su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının desteklenmesi konularında da aktif rol almakta ve deniz ekosistemlerinin korunması amacıyla çeşitli projeler ve iş birlikleri gerçekleştirmektedir.
Mikroplastik Haritası: Sularımızın Güzli Yükü projesi ile DenizBank, Türkiye’nin su kaynaklarındaki görünmeyen kirliliği görünür kılarak bu alandaki bilimsel araştırmaların desteklenmesine ve toplumsal farkındalığın artırılmasına katkıda bulunmaktadır. Proje, Banka’nın sürdürülebilir kalkınma vizyonunun ve doğaya duyduğu sorumluluğun somut bir göstergesi olarak hayata geçmiştir.
IDEMA Hakkında
IDEMA, hem yerel hem de uluslararası ilerlemeyi teşvik eden sosyo-ekonomik kalkınma projeleri oluşturmaya ve uygulamaya adanmış özel bir girişimdir. IDEMA, yaratıcı fikirleri sürdürülebilir projelere dönüştürerek daha adil, gelişen ve sağlıklı toplumları teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Mikroplastik Haritası projesinde, hem bilimsel araştırmaların toplumsal yansımalarını analiz ederek hem de katılımcı iletişim süreçlerini yürüterek mikroplastik sorununun yalnızca çevresel değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik bir mesele olduğunu görünür kılmaktadır.
TUBİTAK MAM Hakkında
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu bünyesinde faaliyet gösteren TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), sürdürülebilir kalkınma ve bilimsel gelişme hedefleri doğrultusunda çevresel analizler, deniz ve su ekosistemleri üzerine uzmanlaşmış araştırmalar yürütmektedir. Bilgi ve teknolojiyi topluma ve ekosisteme hizmet edecek biçimde dönüştürmeyi amaçlayan MAM, Mikroplastik Haritası projesinde bilimsel metodolojinin oluşturulması, saha örneklemelerinin gerçekleştirilmesi ve analiz süreçlerinin yürütülmesinde önemli bir rol üstlenmektedir.